No i stało się, w sumie nic nadzwyczajnego: znów wielki turniej wygrali Hiszpanie. Trwa era ich absolutnej dominacji, potwierdzanej od pięciu lat, w czasie których drużyna hiszpańska regularnie wznosiła do góry trofea największych piłkarskich imprez globu. A przecież niedawno narzekano w Madrycie, że „gramy pięknie jak nigdy, przegrywamy jak zawsze”. Teraz wygrywają jak zawsze – a świat przygląda się bezradnie, jak drużyna złożona z bramkarza, czterech obrońców i sześciu pomocników rozkłada na łopatki rywali bez żadnej litości. Prawie jak Małysz w latach największej świetności.
Czy to źle? Absolutnie. Gra czterech najlepszych zespołów EURO 2012 pokazuje, na czym dziś naprawdę polega piłka nożna. A jeszcze chyba nigdy w historii tej dyscypliny nie było tak jaskrawo widać, że to sport zespołowy. Wygrywają ci, którzy grają razem. Wyjątek, potwierdzający regułę: Cristiano Ronaldo, na którego grają koledzy z drużyny. Ale jak go rywale odetną od podań, jednak team przedstawia mniejszą wartość… Dlatego zwyciężają Hiszpanie, którzy genialność poszczególnych wykonawców systemu podporządkowują jeszcze genialniejszej grze wspólnej – z uwypukleniem interesu drużyny.
Tak samo zresztą robią Niemcy i Włosi – z tym tylko, że Hiszpania przewyższa ich klasą poszczególnych graczy, dlatego w końcu wygrała mistrzostwo. Ale chodzi o jedno: by wypracować działanie maszyny, złożonej z jedenastu idealnie współgrających trybów, nadto w chwili słabości jednego z ogniw, zastępowanych przez dowolną osobę z ławki.
Na ile skutecznie to działa, pokazują dwa przykłady. Pierwszy – to Holandia, zespół blaskomiotnych gwiazd futbolowych, nijak nie dopasowanych do siebie w zespole. Drugi nazywa się Domenico Balzaretti. Czemu przywołuję akurat postać włoskiego obrońcy, z konieczności ustawianego w drużynie Italii na lewej obronie? Otóż Balzaretti nie jest żadną super gwiazdą, gra w przeciętnym Palermo, w meczu finałowym pojawił się na boisku wówczas, gdy opuścił je kontuzjowany Chellini. W podstawowej jedenastce pojawiał się na turnieju wcześniej – ale w finale wszedł z ławki i grał bardzo dobrze. Wniosek? Ważne jest, by trener narodowej kadry zbudował „kapelę”, w której nie gwiazdy, a solidni piłkarscy rzemieślnicy nadają się do gry na niezłym poziomie. Nie wystarcza to wprawdzie do pokonania Hiszpanii – ale umówmy się, obecnie nikomu by nie wystarczyło. Przypomnijmy sobie rajd, jaki przy drugim golu wykonał Jordi Alba, skoro już o pozycji lewego obrońcy tutaj mowa.
Może więc utyskiwania Franka Smudy, że nie miał na Euro kim grać, nie są tak do końca zgodne z aktualnym stanem rzeczy… Może i Polska nie ma na lewą obronę zawodnika pokroju Alby, lecz mam niejaką pewność, że gracz w typie Balzarettiego, Chelliniego czy Philipa Lahma mógłby zostać dla polskiej kadry odnaleziony. Ale nie ma co gdybać, bo to wszystko przeszłość. I tak zostaje nam w pamięci fakt najważniejszy: dziś w futbolu wygrywa się linią pomocy. Właściwie dobranych rozgrywających, kreatywnych „twórców gry”, umiejących stworzyć sytuację, ale i odebrać piłkę w defensywie. U Hiszpanów właściwie tylko Busquets nie włącza się do akcji ofensywnych, w finale przedarł się z piłką raz. Atakują za to boczni obrońcy, a wówczas defensywny pomocnik zostaje, by wspomagać dwójkę stoperów w razie nagłej straty i kontrataku rywali. Takiej drugiej linii Polska bez wątpienia nie posiada, a zatem staje się widoczne, dlaczego Lewandowski podań nie dostaje…
Dopóki zatem w naszej drużynie brakować będzie uniwersalnych pomocników, styl gry a la Hiszpania, Barcelona czy Borussia Jurgena Kloppa będzie dla Biało-Czerwonych nieosiągalny. Ale trzeba próbować go naśladować! Choćby tymi piłkarzami, jacy aktualnie są w Polsce do wzięcia. I taka obserwacja, jaka nadarzała się podczas ostatnich spotkań EURO 2012 powinna być punktem wyjścia dla osoby, która teraz przejmie i poprowadzi narodową kadrę.