O kościele wobec Orkiestry, czyli jak Owsiak z duchowieństwem żyje…

Wiecie, skąd dziennikarzowi najtrudniej wyciągnąć informację? Z Kościoła katolickiego. Obok wojska, bezpieki, prokuratury i prywatnych hipermarketów (skąd czasami ochroniarze przepędzają nas, wymachując bronią) najtrudniej jest uzyskać wypowiedź oficjalną rzecznika w księżowskiej sutannie.

Poniekąd rozumiem hierarchiczność kościelnej instytucji, opierającej się wszelkim historycznym zawieruchom m.in. dzięki wewnętrznej dyscyplinie, posłuszeństwu wobec przełożonych i reguł oraz zamknięciu, właściwemu nie tylko zakonnym, ale często diecezjalnym społecznościom. Z tym, że polityka izolacji bywa dla katolickiego duchowieństwa mieczem obosiecznym. Gdy wewnątrz Kościoła pojawia się zło (wszak sama sutanna świętości człowiekowi nie zapewnia) – zamiast oczyścić ranę, purpuraci często zamiatają sprawę pod dywan, chcąc rozstrzygnąć ją we własnym środowisku, bez udziału świata zewnętrznego… A w walce o rząd dusz taka postawa przynosi odwrotne efekty: gdy już świat dowie się o złych postępkach przedstawicieli duchowieństwa, tuszowanie sprawy robi wrażenie matactwa, nieuczciwości. Kler traci wówczas autorytet i zaufanie, czyli dwa fundamenty religijnej społeczności, stworzonej na zasadzie dualizmu: duchowieństwo/wierni. Pewnie większa otwartość  przyniosłaby Kościołowi znacznie więcej pożytku niż szkody – no, ale polityka informacyjna jest sprawą wewnętrzną purpuratów. Jest to także ich problem.

Jaskrawo rysuje się on za każdym razem, gdy Jerzy Owsiak rusza w Polskę z kolejną Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy. Od dwudziestu już lat jakoś nie po drodze jest hierarchom kościelnym z Jurkiem i jego orkiestrantami. Kościół nigdy oficjalnie WOŚP-u nie poparł, przeciwnie: w latach ubiegłych często dało się słyszeć ze strony duchowieństwa wiele słów krytycznych wobec tej inicjatywy. To bolesne – Owsiak, jakkolwiek go nie oceniać, pomaga chorym dzieciom. W szpitalach stoi coraz więcej sprzętu, ostemplowanego znaczkami Orkiestry. Tego sprzętu nigdy nie zapewniliby małym pacjentom ani politycy, ani urzędnicy – z żadnych rządów, ministerstw ani NFZ-etów. W tych instytucjach nigdy nie ma pieniędzy dla chorych, są za to na utrzymanie etatów i przywilejów dla samych biurokratów…  Ofiarność ludzi każdego roku pokazuje, jak wielkie szkody wyrządza chorym w Polsce system publicznej „opieki zdrowotnej” – oraz jak wiele daje Orkiestra tym, którzy pomocy naprawdę potrzebują. W takiej idei, bezinteresownej pomocy chorym bliźnim, Kościół katolicki odnalazłby się znakomicie. Powiem więcej – powinien się w niej odnajdywać, wręcz powinien od tego być! Duchowny, kapłan, osoba w boskiej służbie – taka postać ze swej natury powinna zajmować się czynieniem dobra, a przecież działalność Owsiaka do pozytywnych skutków prowadzi co roku konsekwentnie. Pozostaje jeden, choć smutny wniosek – kościół traktuje Owsiaka jak konkurencję, naruszającą zarówno monopol kleru na działalność charytatywną, jak też wysysającą z ludzi to, co powinni każdej niedzieli rzucić na tacę.

Kościół jest instytucją non profit, żyje z dobrowolnych składek wiernych – i rozumiem duchowieństwo, że bez niedzielnej tacy Kościoła po prostu nie byłoby na Ziemi. Ale wierni mają świadomość, że wrzucając ofiarę współfinansują istnienie religijnej wspólnoty. Czym innym jest dobrowolne wspomaganie finansowe własnej parafii, a czym innym datek na osoby chore czy potrzebujące: praktykujący katolik ma obowiązek wypełniać obie powinności. W tym świetle Owsiak dla Kościoła nie jest i nie powinien być żadną konkurencją. Toteż kościelna niechęć wobec jego działań orkiestrowych ma tyle samo sensu, co piętnowanie książek o Harrym Potterze, za okultyzm, brak Boga i czarną magię (jakby w świecie J. K. Rowling nie zwyciężało dobro, z pomocą dość wyraźnie nakreślonej, boskiej transcendencji).

Można więc zaapelować do duchownych o wspólne z Owsiakiem działanie na rzecz chorych dzieci – i o wsparcie tej idei ze strony hierarchów Kościoła. I co z tego, że przy okazji datków na Orkiestrę reklamują się różne firmy. Co z tego, że Owsiak zarabia na życie (swoje i pracowników swojej fundacji) dzięki dochodom z orkiestrowej zbiórki. Chore maluchy mają z tego konkretną pomoc – w czasie, gdy zżerający obowiązkową składkę zdrowotną system zdrowia publicznego tylko napycha brzuchy swoim urzędasom. Wspólna praca Owsiaka i Kościoła dobitnie pokazałaby, jaką straszną krzywdę robią politycy (wszystko jedno jakiej partii) tym, dzięki pieniądzom których dochodzą do stanowisk i wiodą wygodne życie.  Wydaje się, że zdrowie naszych dzieci byłoby tego warte.

O nowym roku, czyli znów drożej

Ktokolwiek, jadąc dziś do pracy, przyglądał się cenom paliwa na stacjach, widział cyfry zgodne z tymi, które były tam prezentowane przed Nowym Rokiem. Dobrze więc, że nie ma kolejek po benzynę…

… ale spokój jest pozorny, bo lada moment cena litra najpopularniejszej etyliny 95 ma podskoczyć o 20 groszy na litrze.  To efekt wyższej akcyzy, którą wprowadza rząd dla ratowania budżetowych kłopotów, podobno na skutek tzw. kryzysu.

To znaczy, że do końca miesiąca życie przeciętnego Polaka znów w całości stanie się droższe. Wszystko trzeba dowieźć, zatem – to już banał i truizm – wszystko będzie kosztować więcej, przynajmniej o podwyżkę ceny paliwa. Polacy znów będą musieli zacisnąć pasa, a znoszą drożyznę ze stoickim spokojem, kolejni raz przekonani, że tak musi być.  Rząd ma przecież zadania „strategiczne”, z których musi się wywiązywać, a na to potrzebne są pieniądze, których ciągle brakuje. Dziś – ma się rozumieć, na skutek kryzysu – brakuje ich szczególnie.  Ale media ogólnopolskie raczej niechętnie przyglądają się owym „zadaniom strategicznym”, odrzucając pomysł analizy przyczyn problemu.   Widocznie są (jak rząd) zdania, że wystarczy leczyć podwyżkami skutki choroby, gdy jej przyczyny i tak pozostaną nietknięte.

Tymczasem – jak zwykle – sprawa jest prosta do wyjaśnienia. Rząd tłumaczy ludziom, że cena benzyny w Polsce zależy od wartości baryłki ropy na rynkach światowych. Częściowo to prawda, jednak pamiętajmy, że cenę litra benzyny w naszym kraju rząd ustala własnoręcznie: według własnego widzimisię i niekoniecznie w związku z aktualną wartością baryłki ropy.  Wystarczy, że spółki skarbu państwa (Orlen i Rafineria Gdańska) podyktują na swoich stacjach cenę litra paliwa, a już pozostała część rynku paliwowego musi zareagować na to działanie… Nie ma więc mowy o żadnym wolnym rynku paliw, są znane z komuny ceny urzędowe, dyktowane przez państwowych potentatów, zabezpieczających sprzedażą paliw „zadania strategiczne” biurokracji państwowej. Wiadomo, że swoje robi też akcyza, czyli podatek paliwowy, obowiązujący wszystkich sprzedawców: gdy rząd go podnosi, reagują skokiem w górę ceny na każdej stacji. Tym razem jest to bezpośrednia ingerencja rządzących polityków w rynek nośników energii (nie tylko paliwa płynne mają zabezpieczać rządowi jego zadania, tzw. branże strategicznie to cała energetyka). Czyli, co zrozumiałe, jest to brutalna ingerencja w poziom życia mieszkańców państwa.

Jak tego uniknąć? Odpowiedź również wydaje się banalna: trzeba zabrać państwu (czyli politykom i urzędnikom) te zadania „strategiczne”, na które rząd ściąga bezwzględnie haracz z obywateli. Do tego potrzebna jest jednak radykalna zmiana ustrojowa. Dopóki jej nie będzie, politycy mają wygodny pretekst do zabierania nam z kieszeni kolejnych złotówek, oczywiście w całkowitej zgodzie z prawem.

Następny problem, już nazywany kataklizmem, to noworoczny bałagan w służbie zdrowia… To jednak materiał na oddzielną refleksję.

O biernych wolnorynkowcach, czyli krytyka bez pomysłu na zmiany

„Rzeczpospolita” ma taki zwyczaj, że gdy tylko rząd straszy obywateli podwyżkami, natychmiast zaprasza do działu „Opinie” wolnorynkowych ekonomistów. Wypowiadają się eksperci w zakresie liberalnej gospodarki, m.in. z Centrum im. Adama Smitha. Owa instytucja zwykle bardzo trafnie analizuje wszelkie te posunięcia władz, które biją w swobodę przepływu pieniądza. Spełnia zatem pożyteczną rolę – kłopot w tym, że nigdy nie podsuwa rozwiązań pozytywnych. Robert Gwiazdowski (profesor, adwokat, bloger) czy Michał Wojciechowski słusznie pomstują na zadłużanie państwa, wątpliwe ekonomicznie posunięcia banków centralnych, podnoszenie podatków – nigdy zaś nie mówią, co trzeba zrobić, żeby było lepiej. Cóż, gdyby podsuwali recepty, musieliby startować w wyborach jako kandydaci prawdziwie liberalnej partii, którą mogliby przy tej okazji założyć. Ale skoro piszą w „Rzepie”, gazecie oddanej idei strzelania do rządzącej PO z pozycji PiS-owskich, dawać recept nie mogą: pewnie wtedy otrzymaliby zakaz publikacji. Za głoszenie prawd wolnorynkowych, mocno niewygodnych dla soc-katolików z obozu Kaczyńskiego…

Dobrze więc, że wolnorynkowcy korzystają z łamów „Rzeczpospolitej”, by krytykować złe posunięcia Tuska i jego ministrów. Źle, że poprzestają na wytykaniu błędów. A polskie życie społeczne w ostatnim czasie aż prosi się, by kilka recept na problemy wypisać narodowi… Nomen omen, chodzi o leki. Nigdy nie były tanie, teraz mają być znacznie droższe. Zwłaszcza emeryci, cierpiący na przewlekłe schorzenia (jak cukrzyca) mogą czuć się przerażeni. Rząd nie chce refundować niektórych specyfików, bo musi zaoszczędzić – oczywiście przede wszystkim na utrzymanie biurokratycznego aparatu administracji zdrowotnej. Z czegoś trzeba płacić dziesiątkom urzędników, pozatrudnianych w Ministerstwie Zdrowia, NFZ-etach, placówkach publicznej służby zdrowia. Kłopot w tym, że ludzie starsi nie mają na leki pieniędzy: to brutalne, ale pewnie część z nich szybciej pożegna się z tym światem na skutek „opiekuńczej” polityki państwa. I ku dużej uldze rządzących, którzy wciąż narzekają na zbyt duże obciążenia finansowe z powodu wielkiej ilości wypłacanych emerytur.

To kolejny tak widoczny znak kompletnej niewydolności polskiego systemu emerytalnego, przejętego w całości z czasów komunistycznych, dla niepoznaki wzbogaconego o tzw. OFE – czyli coś, co udaje wolny rynek świadczeń dla seniorów. Leki są drogie, to fakt. Ale za darmo – tak, jak jedzenia – nikt ich rozdawać nie będzie. Czy nie byłoby prościej, gdyby ludzie starsi mieli po prostu więcej pieniędzy, by stać ich było na lekarstwa? Seniorzy w Niemczech jakoś nie narzekają na biedę: jeżdżą sobie po świecie na wycieczki. Dlatego, że u nich wolny rynek emerytalnych świadczeń istnieje naprawdę.

ZUS, który jest oszustwem – bo wypłaca głodowe świadczenia, a jednocześnie zatrudnia setki darmozjadów i buduje pałace, powinien być natychmiast zlikwidowany. Jego majątek sprzedany a z pieniędzy, uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości trzeba utworzyć fundusz emerytalny, na korzystnym oprocentowaniu bankowym. Zdobylibyśmy w ten sposób pieniądze na wypłaty emerytur bieżących. A ludzi, którzy jeszcze pracują, należy w tym samym momencie zwolnić z obowiązkowej składki ubezpieczeniowej. Trzeba zostawić im te pieniądze w kieszeni i dać wybór ubezpieczalni na wolnym rynku. Oczywiście likwidując w tej samej chwili zapis w Konstytucji, mówiący o „obowiązku państwa zapewnienia obywatelom godziwych emerytur” – jako całkowicie nieaktualny i kłamliwy. Proste, prawda? Ale jakoś w Polsce nikt na to nie wpadł. Zbyt wielu osobom (politykom, urzędnikom) taka zmiana ustrojowa całkowicie zniszczyłaby wygodny życiowy plan:  obrastania w majątek kosztem najuboższych polskich obywateli. Problem w tym, że dopóki do zmiany nie dojdzie, nasi emeryci wciąż będą głodowali i rezygnowali z zakupu lekarstw.

Ciekaw jestem, kiedy specjaliści od wolnego rynku w naszym kraju zaczną odważnie głosić pomysły na realne zmiany. Takie, które – sprawiedliwie – służyłyby zwiększeniu zamożności wszystkich obywateli, nie tylko klasy rządzących panów.

O kosmitach, czyli życie nasze z zewnątrz oglądane…

Zdumiewające, jak wielu ludzi wierzy w istnienie obcych cywilizacji. Zrozumiałe, że się nie afiszują ze swoimi poglądami… Ale są i tworzą ciekawą społeczność. Nie można ich pytać, czy kosmici istnieją – bo to w kontakcie z nimi pytanie źle zadane. Jakby pytać papieża, czy Bóg istnieje… Wszystko jest kwestią wiary i dogmatyki. Fani UFO mogą natomiast rozmawiać o znakach, jakie świadczą o istnieniu cywilizacji pozaziemskich. Faktu ich wiarygodności nie kwestionują nigdy. Od Roswell, przez nasz poczciwy Emilcin, do Trójkąta Bermudzkiego – wszystko, co kiedykolwiek niosło znamiona jakiejkolwiek obcej ingerencji w ziemskie życie a nie zostało wiarygodnie wyjaśnione, może być przedmiotem ciekawej rozmowy.

Wśród koncepcji ufologicznych zwłaszcza jedna budzi zainteresowanie. Mówi ona, że Ziemia wraz z zamieszkującymi ją mieszkańcami jest rodzajem hodowli – miejsca, obserwowanego przez istoty znacznie wyżej niż my rozwinięte. Owe stwory miałyby przyglądać się postępowi, jaki zachodzi na Ziemi – choćby w zakresie przygotowań do możliwych podróży międzygwiezdnych – oraz dyskretnie podsuwać nam rozwiązania, jakoby pomocne w szybszym rozwoju naszych technologii.

Wprawdzie świadomość, że jesteśmy czymś w rodzaju much na szkiełku mikroskopu może budzić niejakie przerażenie, ale nie przesadzajmy. Jeśli nawet kosmici nas obserwują czy dyskretnie wspomagają nasz rozwój, rodzina przeciętego Kowalskiego raczej nie odczuwa z tego tytułu żadnego dyskomfortu. Gorzej, że obca cywilizacja raczej niewiele robi w sprawie naprawy sytuacji mieszkańców trzeciej planety od Słońca. Cóż, widać prawa działań naukowych są tam identyczne, jak u nas. Człowiek – badacz również stara się nie ingerować w życie obserwowanych populacji, zwierząt czy roślin. Że swoją działalnością ludzkość często im szkodzi, to inna sprawa. Nie sądzę natomiast, by kosmici wywoływali na Ziemi wojny – po to, by liczba mieszkańców zmniejszyła się u nas dla dobra przetrwania gatunku. Zresztą, kto ich tam wie – być może perfidia obserwatorów i do tego stopnia jest już zaawansowana.

Nie mamy żadnego wpływu na aktywność obserwujących nas „obcych astronomów”, ale możemy zastanowić się (choćby dla własnej korzyści), co oni tam z góry mogą zobaczyć. A niektóre zjawiska mogą ich niepokoić poważnie. Wojny (a od powstania ludzkości nie było ani jednego dnia, by nasza planeta wolna była całkowicie od konfliktów zbrojnych) to tylko jeden element niezbyt zachęcającej układanki. Z góry na pewno lepiej widać straty, jakie człowiek zadaje swej własnej przyrodzie. Toż nawet sami porównać możemy satelitarne zdjęcia amazońskiej puszczy – teraz i sprzed choćby pięciu lat… Uważny obserwator z kosmosu na pewno już wie, że większość zamieszkujących naszą planetę ludzi żyje w warunkach permanentnego głodu lub na materialnym poziomie, nie gwarantującym podstawowej egzystencji. Może też stwierdzić, że od wielu dziesięcioleci prowadzone są na Ziemi rozmaite eksperymenty ustrojowe, które z reguły kończą się tak samo: obietnicą raju i powszechnej szczęśliwości a utworzeniem enklawy dobrobytu dla wybranej ekipy inteligentnych cwaniaków (komunizm, socjalizm). Widząc na Ziemi takie cuda kosmici muszą dochodzić do wniosku, że nasz świat znajduje się jeszcze na poziomie naprawdę prymitywnego rozwoju. I być może chcieliby nawiązać z nami kontakt. Ale powstrzymują się, niczym legendarni śpiący rycerze spod Giewontu: „jeszcze nie czas…”.

O Mediafest # 5, czyli drżyjcie dziennikarze, nadchodzą blogerzy!

Piąta edycja Mediafest, czyli szlachetnej inicjatywy dwóch pasjonatów świata mediów nowoczesnych, przeszła do historii jako jedna z bardziej udanych. Gośćmi byli znani w cyber-światku blogerzy (Krystian „MacKozer” Kozerawski, Maciej Budzich, Tomasz Skupieński), a dyskusję na tematy związane z blogowaniem poprzedziła projekcja filmu Jarka Rybusa, również obecnego na spotkaniu. Około stu osób na widowni Kina Charlie to wynik budzący szacunek – zwłaszcza, że informacje o zdarzeniu podawano niemal wyłącznie za pośrednictwem internetu.

Rozmowy o blogosferze są potrzebne, bo zjawisko jest nowe i ekspansywne: dziennikarze, jak sądzę, boją się blogerów. Autorzy niezależnych wypowiedzi internetowych łatwo gromadzą odbiorców, współtworzą odrębną kulturę, niektórzy osiągają wręcz status idoli. Mnożą się tam, wewnątrz sieci, akty uwielbienia – lub odwrotnie, szczerej pogardy… Jednak dla „tradycyjnych” pismaków blogosfera staje się powoli punktem zawodowego odniesienia, zwłaszcza od chwili, gdy goszczący w Polsce Barak Obama odesłał z kwitkiem wszystkich, proszących o wywiady. Przyjął tylko redaktora serwisu internetowego: to wprawdzie nie blog, ale czytelny sygnał o przewadze sieci nad mediami tradycyjnymi poszedł w świat, wzbudzając panikę wśród wydawców tradycyjnych tytułów.

Zatem dziennikarski światek nie ma prawa lekceważyć blogosfery. Profeci – katastrofiści wróżą rychły koniec mediów tradycyjnych, od gazet do telewizji, przyglądając się galopującemu rozwojowi  sieci internetowej. Bądźmy ostrożni, teatr również miał upaść w kontakcie z filmem, a jakoś żyje… Niemniej już dziś wydawcy prasowi, którzy lekceważą siłę internetu, popełniają wielki błąd. A naprawdę ciekawie zaczyna się robić wtedy, gdy zaczynamy przyglądać się zjawiskom w obrębie samej blogosfery.

Od tego zaczęło się spotkanie na Mediafeście, którego miałem przyjemność być moderatorem. Zarzucano mi gadulstwo – pewnie słusznie – ale z obszernej rozmowy wynikło kilka ciekawych wniosków.

Po pierwsze: w ocenie samych internautów blogosfera nie jest zjawiskiem jednorodnym. Obok ludzi świadomych, piszących w zgodzie z zasadami polszczyzny i dziennikarskiej kultury słowa, działają tam przypadkowi „literaci” – owszem, zbierający zainteresowanie dzięki atrakcyjnej dla młodzieży formie, ale niezbyt kompetentni w zakresie przekazywanych treści. Ci drudzy obniżają poziom blogosfery i są zasadniczo mniej groźni dla zawodowych dziennikarzy oraz tradycyjnej prasy. Ci pierwsi – to w znacznym stopniu sami dziennikarze, korzystający z internetowej przestrzeni dla zdobycia dodatkowej poczytności, lub politycy, szukający tą drogą wyborczych głosów. Albo – niezależni, publikujący wyłącznie w sieci, autorzy z poparciem internetowych czytelników: to oni właśnie tworzą grupę, którą można nazwać alternatywną prasą internetową.

Po drugie: samo pojęcie niezależności jest w blogosferze pojęciem względnym. Czy biorąc pieniądze od reklamodawców na blogu można traktować siebie jak uczciwego, szczerego, niezależnego blogera, piewcy krystalicznie czystej krytyki wobec poszczególnych zjawisk realnego świata? W tej części dyskusji nie otrzymaliśmy jednoznacznej odpowiedzi, bo w gronie samych blogerów, również ich czytelników, poglądy są rozmaite… Powoli tworzy się więc, jak w każdej kulturze, nurt główny (mainstreamowy) i nurty poboczne, podziemne (undergroundowe) – a podział opiera się na zagadnieniu komercjalizacji blogowych wypowiedzi.

Rozmawialiśmy, pytaliśmy – a wydaje się, że zjawisko zostało zaledwie napoczęte w tej wielominutowej dyskusji. Czas dla internetu płynie bardzo szybko, zarówno w znaczeniu rozwoju technologii, jak też samych form sieciowej aktywności. Kolejne rewolucyjne pomysły, galopujące śladem sukcesu Facebooka, są zapewne kwestią najbliższych miesięcy… A jest przecież jeszcze cały, obszerny przecież, temat aktywności mikroblogowej! Jest o czym dyskutować, a dobrze się stanie, jeśli  za bary z blogosferą wezmą się specjaliści w zakresie dziennikarstwa i komunikacji społecznej: już dziś świat blogów czeka na analizę w pracach magisterskich, rozprawach doktorskich, przewodach habilitacyjnych… W Kinie Charlie widziałem co najmniej kilkoro studentów dziennikarstwa UŁ.  Czekamy zatem na publikacje – i kolejne Mediafesty.

O karze śmierci, czyli jak mam rozumieć postęp?

Wszyscy, którzy mnie znają, wiedzą, że nie jestem wyborcą PiS. Nigdy nie zagłosuję na pobożnych socjalistów. Ale tak się akurat złożyło, że partia Kaczyńskiego (często sięgająca do ideologicznych argumentów) poruszyła znowu żelazny temat kary śmierci.

Jestem zdecydowanie pewien, że śmierć za udowodnione zabójstwo z premedytacją jest absolutnie zasłużoną i sprawiedliwą karą. Tak właśnie pojmuję zagadnienie sprawiedliwości – gdy kara odpowiada wymiarem popełnionemu czynowi. Gdy Hammurabi obcinał ręce złodziejom, nie był sprawiedliwy, bo karał zbyt surowo. Natomiast absolutnie nie mieści mi się w głowie,  że brutalny zabójca ma cieszyć się życiem, nawet dożywotnio osadzony za kratami. Czy to jest naprawdę sprawiedliwe? Moim zdaniem – nie.

Tymczasem u nas, w całej Europie, kara śmierci uznawana jest za niehumanitarną i anty-postępową. Jaki to humanitaryzm – pytam – pozwalać matce zamordowanego dziecka żyć ze świadomością, że zabójca spokojnie sobie żyje i pokazuje całemu światu tak zwanego wała zza krat? Jaki to postęp – pytam – uważać, że powinno się ( wbrew zasadzie oko za oko) nagradzać bydlaka życiem za to, że komuś je świadomie odebrał?

Doprawdy nie rozumiem, skąd wzięła się moda na łagodne traktowanie wszelkiego rodzaju bandytów, zabójców, łajdaków, gwałcicieli i podobnej swołoczy… Logiczne, jak się zdaje, byłoby jak najsurowsze karanie takich ludzi. Choćby po to, by osoby uczciwe żyły spokojniej i bezpieczniej. Nikt mi nie wmówi, że zbir, który chce zabić, nie zastanawia się nad tym, co może mu za to grozić. A jeśli za świadome zabicie grozi mu śmierć, być może powstrzyma rękę – ze strachu, że ktoś jemu życie odbierze. Skuteczność wykonywania kary przez polski system penitencjarny to inne zagadnienie – ale póki co, chodzi o samą zasadę. W imię czego traktujemy takich bydlaków lepiej, niż na to zasłużyli swoimi uczynkami? Nijak nie mogę zrozumieć takiej postępowości.

Ale dziś niezręcznie jest przyznawać się do popierania kary śmierci – choć podobno robi to większość przepytywanych osób. Statystyki najczęściej kłamią, ale jedno jest pewne: w tym przypadku święta idea demokratycznej większości jakoś się nie sprawdza…

O przypadku WORD, czyli jak działają instytucje państwowe

W łódzkim WORD, czyli Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego, doszło kilka lat temu do grubej afery. Egzaminatorzy brali ciężkie łapówy za zdany egzamin praktyczny, powstała mafia, w końcu uzbrojeni antyterroryści wyciągali z domów podejrzanych o korupcję urzędników.

Na skutek tej sprawy rygory egzaminacyjne w WORD-zie gwałtownie się zaostrzyły. W samochodach zainstalowano system kamer i nagrywarki, dyrekcja ośrodka zapowiedziała regularne przeglądanie filmów oraz skrupulatne przyglądanie się pracy całej kadry egzaminacyjnej.

Niemal w tym samym czasie (mówimy o sytuacji sprzed mniej więcej sześciu lat) zmieniły się polskie przepisy Kodeksu Drogowego w zakresie samego egzaminu. W Łodzi skutek był taki, że praktyczny test stał się wyjątkowo trudny do zdania – wprowadzono „ustawowe” utrudnienia, nadto przyglądano się mocno samym egzaminatorom… Zaczęły mnożyć się skargi, zażalenia i protesty – ludzie odpadali po kilkanaście razy, a każdy egzamin na prawo jazdy kosztuje do dziś ok. 130-tu złotych.  Pokrzywdzeni mieli wrażenie, że mafia egzaminatorów wcale nie została rozbita, tylko teraz kasę tłucze już po linii legalnych działań: po prostu uwala na egzaminach więcej osób, żeby do kasy WORD wpłynęło więcej pieniędzy za kolejne poprawki.

Na łódzkim podwórku wzmocniła się więc ogólnopolska tendencja, obecna we wszystkich WORD-ach: prowadzić egzaminy bardzo surowo i skrupulatnie. Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów egzaminacyjnych wskaźniki zdawalności we wszystkich ośrodkach wojewódzkich gwałtownie się pogorszyły.  Łódź była natomiast w niechlubnej czołówce ośrodków z najniższą średnią. Przez lata liczba ta nieco się poprawiła, ale do dziś zaliczenie jazdy za pierwszym razem w łódzkim ośrodku graniczy z cudem. Informacje z innych WORD-ów wciąż potwierdzają ogólnopolską zasadę: egzamin na prawo jazdy to poważne wyzwanie dla każdego młodego kierowcy w Polsce.

Dyrekcja łódzkiego WORD-u (jak w całej Polsce, mianowana z politycznego klucza) przedstawia własną wersję wydarzeń. Według niej, szkoły jazdy fatalnie kształcą kandydatów na kierowców. Niby godzin obowiązkowej jazdy jest za mało, ludzie przychodzą na egzaminy nieprzygotowani, wysypują się podczas jazdy testowej na najprostszych zadaniach… Tymczasem do dziś mnożą się skargi na nadmierną surowość egzaminatorów, układanie tras tak, by zastawiać na zestresowanego kandydata pułapki, nie zaś po to, by faktycznie ocenić przygotowanie do jazdy. Odpadający skarżą się na przykład, że egzaminator przerwał egzamin po przekroczeniu dozwolonej prędkości o jeden kilometr.

Na te dwie strony WORD-owskiego medalu nakłada się sprawa zasady funkcjonowania tych ośrodków.  Jak działają WORD-y? Są to instytucje podległe Urzędom Marszałkowskim, zatem funkcjonują w oparciu o pieniądze z budżetu regionalnego. Podstawą ich finansowania są więc pieniądze publiczne, a WORD-y mają – ustawowo – zakres zadań, które muszą za te pieniądze wypełniać. Oprócz prowadzenia egzaminów są to m.in.: działalność profilaktyczna dla dzieci (wykłady o bezpiecznym zachowaniu się w ruchu drogowym), utrzymanie floty pojazdów egzaminacyjnych (zwykle dzieje się to na zasadzie leasingu, zatem płaci się za wynajmowanie aut oraz paliwo do nich), utrzymanie wszystkich pracowników ośrodka. Kosztuje to razem pewną kwotę pieniędzy, powiedzmy „x”. Na ten cel WORD otrzymuje z Urzędu Marszałkowskiego subwencję, również w wysokości „x”. Ale (jak udało mi się ustalić w łódzkim ośrodku) jest to subwencja ZNACZNIE NIŻSZA od kwoty wydatków, jakie WORD musi każdego miesiąca wydawać w ramach swych obowiązkowych zadań.

W czym problem, moglibyśmy powiedzieć, w końcu WORD organizuje płatne egzaminy, którymi może uzupełnić sobie brakujący budżet. Ano, właśnie problem jest duży – w istniejącym systemie każdy polski ośrodek ruchu drogowego ma WYRAŹNY INTERES w uwalaniu ludzi na egzaminach! Im więcej powtórek,tym więcej kasy wpływa na konto ośrodka, pozwalając mu na odkładanie potrzebnej gotówki. Jak chwalą się łódzcy urzędnicy z WORD-u, udało im się wypracować pokaźny zapas, nie boją się więc sytuacji, w której wydatki przerosną wpływy. Świetnie – ale co wtedy, gdy ich koledzy w Urzędzie Marszałkowskim podejmą np. decyzję o zmniejszeniu subwencji dla WORD-u? Zdrożeją egzaminy? Czy znów ich kryteria zostaną zaostrzone, by każdy zdający podchodził do próby co najmniej kilka razy? Bo inaczej ośrodek zbankrutuje lub wpędzi się w długi?

Sprawa jest bardzo trudna, bo faktycznie nikt nie chce, by WORD-y masowo wypuszczały na drogi niedouczonych kierowców. Ale na pewno nie może być tak, by w interesie samego ośrodka było uwalanie jak największej ilości zdających! I to bez względu na posądzanie egzaminatorów o tworzenie branżowej mafii.

Osobiście, to żadna niespodzianka, sprywatyzowałbym WORD-y. Wówczas ośrodki te mogłyby skupić się wyłącznie na utrzymaniu kadry ludzi i samochodowej floty – według własnych rachunków ekonomicznych. A odpadłyby wszystkie zadania, narzucane w ramach subwencji państwowej. Dzieci w szkołach mogłaby uczyć Policja, zresztą i dziś robi to z dobrym skutkiem.  Utrzymanie WORD-u stałoby się tańsze, być może do tego stopnia, że zniknęłoby powiązanie interesu ośrodka z ilością zdanych egzaminów…

A może Wy, drodzy czytelnicy, mielibyście pomysł na lepsze rozwiązanie systemowe?

O zabranym mandacie, czyli polskie absurdy wyborcze

Dariusz Barski i Bogdan Święczkowski, którzy w wyborach uzyskali mandaty parlamentarne, nie będą posłami. Wszystko dlatego, że obydwaj to prokuratorzy w stanie spoczynku. Obaj kandydowali z PiS, a ustępujący marszałek sejmu Grzegorz Schetyna (PO) uchylił im mandaty. Powód – nie można być jednocześnie posłem i prokuratorem, nawet w stanie spoczynku. Tak stanowi polskie prawo. Trudno też przypuszczać, że jakiś rodzaj międzypartyjnej rywalizacji nie miał w tej sprawie żadnego znaczenia.

Zatem wyborcy, którzy głosowali na konkretnych ludzi w Sejmie, swoich przedstawicieli mieć nie będą. Mają prawo czuć się oszukani: kto oddał głos przykładowo na Barskiego, a takich osób było 12 tysięcy, będzie musiał czuć się wyborcą innego parlamentarzysty. Tu akurat, najprawdopodobniej, Jarosława Jagiełły. Prywatnie bardzo Jarka lubię, to spokojny i kulturalny człowiek – lecz jeśli ktoś nie czuje do niego zaufania ani sympatii, musi żyć ze świadomością, że oddał głos nie temu, kogo widziałby w sejmowych ławach.

Ciśnie się na usta natychmiastowe pytanie: kto, na rany Chrystusa, decyduje o wpuszczaniu na listy wyborcze ludzi, którzy zgodnie z prawem nie mogą być posłami? Albo inne: kto uchwala tak absurdalne prawa, że później – zupełnie legalnie – cały proces wybierania ludzi traci sens?

Odpowiedź jest bardzo prosta: w Polsce nie wybieramy żadnych ludzi. Wybieramy partie. Oszustwo polega na tym, że oddany głos liczy się najpierw dla listy, potem dla określonej osoby. Najpierw zlicza się ogólną liczbę głosów na listę i dopiero później, z tejże listy, wybiera się osoby z największym poparciem. To po pierwsze, po drugie – nie ma żadnych jasnych procedur, określających możliwość zarejestrowania listy wyborczej (sprawa Kongresu Nowej Prawicy i Janusza Korwin – Mikkego) ani żadnych czytelnych zasad, zakazujących udziału w wyborach osobom w określonych warunkach jeszcze przed dniem elekcji (niniejsza sprawa Barskiego i Święczkowskiego).

Co ciekawe, są tacy, którzy obecny stan rzeczy nazywają wolnością. Nie należę do tych osób.

O przechrztach czyli uważajmy, na kogo głosujemy!

Idą wybory, więc politycy coraz chętniej zmieniają barwy klubowe. Takich, którzy nagle, z zaskoczenia rzucają się w objęcia dotychczasowych wrogów politycznych jest w czasie elekcyjnym całkiem sporo. Tłumaczą się – to jasne – własnymi skłonnościami do zgody, porozumienia i współpracy w imię lepszej Polski. Oraz własnymi kompetencjami, dzięki którym (lepiej wykorzystanym) Polska będzie lepsza.

Nie mogę na takich ludzi patrzeć bez mdłości. Tak już mam, skażenie zawodowe oraz ideologiczne. Zaczęło się oczywiście od „wspierania lewej nogi”. Wszyscyśmy, z pokolenia dzisiejszych czterdziestolatków, zainteresowani w roku 89 życiem (wreszcie!) w normalnym kraju, głosowali „z sensem na Wałęsę”. Chwilę później widać było, co wyczynia z tym krajem nasz czcigodny Pan Prezydent Rzeczpospolitej – tylko po to, by udało mu się za wszelką cenę utrzymać przy władzy… Późniejsze ujawnienie faktu, że był po prostu agentem wyjaśniło sprawę – ale cóż, Polska została taka, jaką nam okrągłostołowcy zafundowali.

Wprawdzie Wałęsa nie zdradził konkretnej partii, ale epigonów, owijających się wciąż innym sztandarem doczekał się wielu. Od początku, przez całe dwadzieścia lat pokomunistycznego wyzwolenia, co chwilę nowy diabeł z tego pudełka wyskakuje. Gwiazda salonów, Olechowski – był chyba w każdej partii. Niesiołowski – zgroza, jak ten człowiek sam rozszarpuje własną, opozycyjną, piękną legendę. A dalej idą szerokim strumieniem dawniejsi idealiści, teraz „pragmatycy”: Gilowska, Pitera, Arłukowicz, Kluzik – Rostkowska, Jakubiak, Piekarska, Poncyliusz… Wymieniam tylko głośne nazwiska przechrztów z pierwszych stron gazet. Sprawę ułatwiło powstanie Platformy Obywatelskiej, która do swej szerokiej piersi przytula każdego, „z kim tylko można się dogadać”. Ale zjawisko politycznej migracji występuje u nas powszechnie, a jego fale skierowane są we wszystkie strony, nie tylko w kierunku platformerskiego lewo-centrum.

Lokalnie zjawisko jest mniej widoczne, co nie znaczy, że mniej znamienne. Kilka lat temu w Łodzi sławę wśród dziennikarzy zdobył ex wojewoda Michał Kasiński, który po kolejnych wyborach samorządowych (bodaj po to, by zachować fotel w prezydium Sejmiku Województwa) ogłaszał z trybuny, jak wielką miłością zapałał nagle do PSL. Był wtedy członkiem PiS, dla jasności. Procesowi jawnego (na oczach opinii publicznej) przechodzenia z partii do partii towarzyszyła tak czytelna pogarda ze strony środowisk opiniotwórczych, że Kasiński natychmiast wycofał się z życia politycznego. To człowiek wrażliwy, prawnik, naukowiec – toteż nie dziwię się, że obciążenia nie wytrzymał. Dziś mamy kolejną „sensację” – były marszałek regionu, Włodzimierz Fisiak, niegdysiejsza gwiazda regionalnego ROP, dziś wciąż aktywny człowiek PO, przyjął od SLD wsparcie własnej kandydatury do Senatu… Oczywiście wszem i wobec głosi, że ma doświadczenie i wystarczające kompetencje, by sprawdzić się w Senacie, bliskim obecnie idei rozwoju samorządności…

Wszystko to razem jest tak cyniczne i bezczelne, że aż boli. Ludzie, idący do polityki z określonym programem, poglądami, zamiarami ustrojowymi – nagle wszystko rzucają w imię „porozumienia i współpracy”. A my, wyborcy, mamy im wierzyć… Przysięgam, że bardziej wierzę betonowym komunistom, resztkom starego ustroju, jak Miller, Kwaśniewski czy Oleksy. Dlatego, że nie próbują udawać innych, niż są w istocie. Jak pozostali, walczą o własny kawał tortu – ale przynajmniej rzucają się na te ochłapy pod tymi samymi co dawniej sztandarami. „Lepsza prawa lewiczka niż lewa prawiczka”, choć oczywiście nigdy nie przyszłoby mi do głowy głosować na komunistów.

Czemu politycy się przepoczwarzają? To tak samo czytelne (i bezczelne) jak ich własny cynizm: chodzi o zwykły dostęp do żłoba. Nic innego, choć oni zawsze pałają świętym oburzeniem, gdy zarzucić im koniunkturalizm. Niezniszczalna żądza władzy, stanowiska, dostępu do legalnych i podskórnych źródeł dochodów, potrzeba ustawienia się i wygodnego życia – to wszystko argumenty, które w życiu tych ludzi tysiąckrotnie przewyższają jakąkolwiek polityczną ideologię. I dlatego właśnie państwo powinno być jak najskromniejsze! Należy dążyć do tego, by wszelkim politykom i urzędasom dawać jak najmniej szans dorabiania się naszym kosztem, między innymi drogą politycznych wykrętów. Zgodnie z zasadą ula, w którym im mniej jest trutni, tym więcej miodu. Gdy liczba nierobów przerasta liczbę robotnic, ul ginie…

O elicie, czyli kto powinien rządzić…

Mawiają demokraci, że demokracja nie jest idealnym ustrojem, ale nikt jeszcze lepszego nie wymyślił. Zwolennicy monarchii lub systemu władzy autorytarnej odpierają wtedy, za Łysiakiem: „jedzmy g…no, miliony much nie mogą się mylić” – dając w podtekście sugestię, że w demokracji każda bzdura staje się prawem, byle tylko przegłosowała ją głupawa większość, odpowiednio przekabacona siłą mediów przez znających się na socjotechnice cwaniaków, walczących o przechwycenie władzy i pieniędzy.

Niestety, nie ma gwarancji na dobre rządy nawet wówczas, gdy władzę pełni król – lub inny „pomazaniec boży”, jakikolwiek prezydent czy wódz plemienny… Historia pokazuje, że zbyt wielu było na świecie morderców, psychopatów lub po prostu nieudaczników w roli królów. Ludzie cierpieli pod rządami Kaliguli lub innego Nerona, przyjmując okrucieństwo satrapy jako nieuchronne przeznaczenie. Oczywiście, najlepszy byłby światły, dobry i mądry władca, mniej dbający o interes własnego dworu niż o dobrobyt poddanych, ale nie oszukujmy się – pojedyncze w dziejach świata przypadki takich kadencji jedynie potwierdzają regułę: dobry król to taki sam wybryk natury, jak dobry rząd, wybrany głosami demokratycznej większości.

Stan rzeczy, nie dający wyraźnej przewagi żadnej ze znanych metod sprawowania władzy jeszcze raz potwierdza tezę: nie forma rządzenia, lecz jego treść tak naprawdę ma znaczenie dla ludzi. Im mniej publicznego majątku w rękach osób, sprawujących władzę w danym państwie, tym lepiej dla ludzi owo państwo zamieszkujących.

Żyjemy jednak w demokracji i na żaden przewrót ustrojowy chwilowo się nie zanosi. To ogół narodu, stawiając krzyżyki na kartkach z nazwiskami, decyduje o wyborze grupy tych, a nie innych przedstawicieli większości społeczeństwa. Czy rzeczywiście wybór ten odbywa się na sprawiedliwych, większościowych zasadach (spór wokół ordynacji) – to zagadnienie do obszernej polemiki i materiał na oddzielny tekst… Ale chwilowo załóżmy, że faktycznie większość głosujących ma siłę, pozwalającą na klarowne wyłonienie tych, których najchętniej popieramy.

I tu zaczyna się problem: często nie wiemy, kogo poprzeć. Albo jesteśmy zmuszeni poprzeć ludzi z danej partii politycznej – bywa, że z jej programem nie zgadzamy się w pełni. Zatykamy więc nos i głosujemy na mniejsze zło, osłabiając w ten sposób satysfakcję z dokonanego wyboru. Niezbyt to demokratyczne – jeśli nie mogę oddać głosu na kogoś, kogo poparłbym bezdyskusyjnie, to albo nie idę głosować (wszyscy wiemy, jakie są w Polsce frekwencje wyborcze) albo – głosując na mniejsze zło, działam częściowo wbrew sobie, a przecież nie to powinno być ideą demokratycznego głosowania!

Mamy więc problem, rzekłbym, kadrowy. Nie tylko polityczny, bo od dawna partie, które sprzeciwiają się „poprawnemu” widzeniu świata są strarannie pomijane w socjotechnicznym procesie promocyjnym, uprawianym przez ogólnopolskie media na zlecenie utrzymujących je sitw czy układów. Jest to również problem braku elit. W wyborach wszystkich szczebli, od początku wolnej, polskiej demokracji, startują w zasadzie ci sami ludzie, zmieniający tylko partyjne szyldy w zależności od aktualnej koniunktury. Stała ekipa, przewijająca się w okienkach telewizorów w co chwilę innym zestawie barw klubowych, zniechęca wyborców do społecznej aktywności. Słyszymy – „na kogo mam głosować, przecież to ciągle ta sama banda!”

Elit w Polsce nie mamy, największa w tym zasługa Hitlera po jednej, a Stalina po drugiej stronie granic wojennej Polski. Wojna z Niemcami oraz Katyń skutecznie przetrzebiły nam arystokratyczną, najbardziej elitarną tkankę narodu. Po wojnie kształcono już według ludowego, czerwonego systemu, a wielu z tamtych profesorów do dzisiaj zajmuje etaty w polskich uczelniach… Przełom roku 89 także zrobił swoje – nawet jeśli wśród tak zwanych fachowców, mimo ideologicznego skażenia, trafiali się prawdziwi mistrzowie swojej branży, pęknięcie systemowe zmiotło ich ze sceny, krusząc odwieczny łańcuch przekazywania wiedzy i doświadczeń młodszemu pokoleniu. Znakomicie widać to w dziennikarstwie: pokolenie dzisiejszych czterdziestolatków, wchodzących do zawodu na początku lat 90-tych, tak naprawdę nie miało od kogo się uczyć. Ich potencjalni mistrzowie zostani z zawodu relegowani za propagandową służbę PRL i występy w mundurach oficerskich na ekranach telewizorów w stanie wojennym. Całkiem słusznie przeprowadzono w tej grupie zawodowej lustrację (propaganda nie jest dziennikarstwem), ale za jednym zamachem odstrzelono najbardziej doświadczonych rzemieślników, którzy mogliby, w sensie warsztatowym, wychować następców. Toteż zawodowi beneficjenci nowego systemu prasowego wolnej Polski tak naprawdę uczyli się sami, a zaraz potem uczyli młodszych od siebie, samemu tak naprawdę niewiele wiedząc jeszcze o swojej robocie. Niestety, do dzisiaj widać tę historyczną kolej rzeczy w poczynaniach dziennikarzy. Oraz w grupie osób, które mediami zarządzają – znaleźć tam człowieka, który byłby dla swoich podwładnych zawodowym autorytetem, graniczy z cudem. To zresztą złożony problem, bo tak zwana polityka personalna redakcji musi opierać się na konkretnych zasadach – a tych nie znają właściciele mediów, zatrudniając przypadkowych ludzi w roli redaktorów naczelnych, ani też owi redaktorzy, dobierając sobie współpracowników na zasadzie łapanki lub koleżeńskich koneksji. Oczywiste, jakby się zdawało, kryterium fachowości, jest tu najrzadziej brane pod uwagę…

Zatem, dopóki ktoś systemu nie zmieni, jesteśmy w Polsce skazani na rządy ludzi niekoniecznie do władzy się nadających. Teraz politykiem może być dosłownie każdy a władzę dostanie, jeśli tylko otrzyma społeczne poparcie. Głosy zgromadzi, jeśli przekona tych, którzy w swej masie nie bardzo orientują się, na czym ta cała polityka naprawdę polega… Zatem, kto skuteczniej uruchomi socjotechniczną maszynerię, przejmuje Państwo z całym dobrodziejstwem dostępu do publicznej kasy – i robi co chce. „Po nas choćby potop”… I to jest właśnie najbardziej przerażające.